Don't take life too seriously: it's just a temporary situation

Trimorfi (numeri)

Rappresentazione dei numeri 

Si chiamano “trimorfi” i numeri naturali che si ripetono come cifre finali del loro cubo. Per esempio, 25 è trimorfo, perché 253 = 15625 termina con 25.

 

A parte i casi banali 0 e 1, trimorfi in ogni base, un numero naturale n < b (rappresentabile con una singola cifra in base b) è trimorfo in base b se b divide n3n = n2(n – 1); pertanto ogni numero naturale n è trimorfo come minimo nella basi n2 e n2(n – 1). Per esempio, 3 è trimorfo in base 9 e 18.

I numeri trimorfi di k cifre terminano con un numero trimorfo di k – 1 cifre, quindi se non ne esistono di una cifra, non ne esiste nessuno.

In particolare in ogni base b sono trimorfi i numeri formati da sequenze di cifre b – 1 (per esempio, le sequenze di 9 in base 10) e questi sono gli unici numeri trimorfi (a parte i già citati casi banali) in basi b che siano numeri primi dispari o potenze di numeri primi dispari.

 

Tutti i numeri automorfi in base b sono anche trimorfi nella stessa base, ma vi sono anche numeri trimorfi, ma non automorfi, come 4 in base 10.

 

Da ogni numero trimorfo di k cifre se ne ottiene almeno uno di k + 1 cifre, ma talvolta anche due, anteponendo una cifra opportuna. La cifra aggiunta può però essere 0, quindi i numeri che terminano con quelle cifre sembrano “sparire” dall’elenco, ma riappariranno con qualche cifra in più. Per esempio, in base 10 l’unica cifra che si può anteporre a 625 è 0, ma la sequenza dei numeri terminanti in 625 riprende con 90625.

E’ semplice costruire numeri trimorfi enormi, allungando queste sequenze.

In ogni base b vi sono almeno 2m sequenze di questo tipo di numeri automorfi, due delle quali banali (formate da 1 preceduto da zeri o da sequenze di cifre b – 1), dove m è il numero di fattori primi distinti di b. In ogni base vi sono quindi almeno altrettante sequenze di numeri trimorfi.

 

Alcune proprietà:

  • in base 2 sono trimorfi tutti e soli i numeri della forma 2n ± 1;

  • in base 10 se n è trimorfo, lo è anche 10rn, dove r è il numero di cifre di n;

  • in base 10 se n è automorfo, n – 1 è trimorfo;

  • in qualsiasi base b sono trimorfi tutti i numeri della forma bn – 1.

 

La tabella riporta i numeri trimorfi maggiori di 1 e inferiori a 109 nelle basi fino a 20.

Base

Numeri trimorfi

2

112 = 3, 1012 = 5, 1112 = 7, 10012 = 9, 11112 = 15, 100012 = 17, 111112 = 31, 1000012 = 33, 1111112 = 63, 10000012 = 65, 11111112 = 127, 100000012 = 129, 111111112 = 255, 1000000012 = 257, 1111111112 = 511, 10000000012 = 513, 11111111112 = 1023, 100000000012 = 1025, 111111111112 = 2047, 1000000000012 = 2049, 1111111111112 = 4095, 10000000000012 = 4097, 11111111111112 = 8191, 100000000000012 = 8193, 111111111111112 = 16383, 1000000000000012 = 16385, 1111111111111112 = 32767, 10000000000000012 = 32769, 11111111111111112 = 65535, 100000000000000012 = 65537, 111111111111111112 = 131071, 1000000000000000012 = 131073, 1111111111111111112 = 262143, 10000000000000000012 = 262145, 11111111111111111112 = 524287, 100000000000000000012 = 524289, 111111111111111111112 = 1048575, 1000000000000000000012 = 1048577, 1111111111111111111112 = 2097151, 10000000000000000000012 = 2097153, 11111111111111111111112 = 4194303, 100000000000000000000012 = 4194305, 111111111111111111111112 = 8388607, 1000000000000000000000012 = 8388609, 1111111111111111111111112 = 16777215, 10000000000000000000000012 = 16777217, 11111111111111111111111112 = 33554431, 100000000000000000000000012 = 33554433, 111111111111111111111111112 = 67108863, 1000000000000000000000000012 = 134217727, 1111111111111111111111111112 = 67108863, 10000000000000000000000000012 = 134217729, 11111111111111111111111111112 = 268435455, 100000000000000000000000000012 = 268435457, 111111111111111111111111111112 = 536870911, 1000000000000000000000000000012 = 536870913

3

2, 223 = 8, 2223 = 26, 22223 = 80, 222223 = 242, 2222223 = 728, 22222223 = 2186, 222222223 = 6560, 2222222223 = 19682, 22222222223 = 59048, 222222222223 = 177146, 2222222222223 = 531440, 2222222222223 = 1594322, 222222222222223 = 4782968, 2222222222222223 = 14348906, 22222222222222223 = 43046720, 222222222222222223 = 129140162, 2222222222222222223 = 387420488

4

3, 134 = 7, 214 = 9, 332 = 15, 1334 = 31, 2014 = 33, 3334 = 63, 13334 = 127, 20014 = 129, 33334 = 255, 133334 = 511, 200014 = 513, 333334 = 1023, 1333334 = 2047, 2000014 = 2049, 3333334 = 4095, 13333334 = 8191, 20000014 = 8193, 33333334 = 16383, 133333334 = 32767, 200000014 = 32769, 333333334 = 65535, 1333333334 = 131071, 2000000014 = 131073, 3333333334 = 262143, 13333333334 = 524287, 20000000014 = 524289, 33333333334 = 1048575, 133333333334 = 2097151, 200000000014 = 2097153, 333333333334 = 4194303, 1333333333334 = 8388607, 2000000000014 = 8388609, 3333333333334 = 16777215, 13333333333334 = 33554431, 20000000000014 = 33554433, 33333333333334 = 67108863, 133333333333334 = 134217727, 200000000000014 = 134217729, 333333333333334 = 268435455, 1333333333333334 = 536870911, 2000000000000014 = 536870913

5

4, 445 = 24, 4445 = 124, 44445 = 624, 444445 = 3124, 4444445 = 15624, 44444445 = 78124, 444444445 = 390624, 4444444445 = 1953124, 44444444445 = 9765624, 444444444445 = 48828124, 4444444444445 = 244140624

6

2, 3, 4, 5, 126 = 8, 136 = 9, 256 = 17, 196 = 31, 436 = 27, 446 = 28, 556 = 35, 1256 = 53, 1316 = 55, 2126 = 80, 2136 = 81, 2556 = 107, 3016 = 109, 3436 = 135, 3446 = 136, 4256 = 161, 4316 = 163, 5136 = 189, 5556 = 215, 21316 = 487, 23436 = 567, 25556 = 647, 30016 = 649, 32136 = 729, 34256 = 809, 51316 = 1135, 53436 = 1215, 53446 = 1216, 55556 = 1295, 104256 = 1457, 151316 = 2431, 202136 = 2673, 255556 = 3887, 300016 = 3889, 353436 = 5103, 404256 = 5345, 451316 = 6319, 502126 = 6560, 502136 = 6561, 555556 = 7775, 1151316 = 10207, 1404256 = 13121, 2053436 = 16767, 2053446 = 16768, 2555556 = 23327, 3000016 = 23329, 3502126 = 29888, 3502136 = 29889, 4151316 = 33535, 4404256 = 36449, 5053436 = 40095, 5555556 = 46655, 12053436 = 63423, 13502126 = 76544, 13502136 = 76545, 24151316 = 126847, 25555556 = 139967, 30000016 = 139969, 31404256 = 153089, 42053436 = 203391, 42053446 = 203392, 43502136 = 216513, 54151316 = 266815, 55555556 = 279935, 124151316 = 406783, 31404256 = 433025, 213502126 = 636416, 213502136 = 636417, 255555556 = 839807, 300000016 = 839809, 342053436 = 1043199, 342053446 = 1043200, 424151316 = 1246591, 431404256 = 1272833, 513502136 = 1476225, 555555556 = 1679615, 1124151316 = 2086399, 1431404256 = 2952449, 2213502126 = 3995648, 2213502136 = 3995649, 2555555556 = 5038847, 3000000016 = 5038849, 3342053436 = 6082047, 3342053446 = 6082048, 4124151316 = 7125247, 4431404256 = 7991297, 5213502136 = 9034497, 5555555556 = 10077695, 11124151316 = 12164095, 14431404256 = 18068993, 22213502126 = 24151040, 22213502136 = 24151041, 25555555556 = 30233087, 30000000016 = 30233089, 33342053436 = 36315135, 33342053446 = 36315136, 41124151316 = 42397183, 44431404256 = 48302081, 2213502136 = 54384129, 55555555556 = 60466175, 111124151316 = 72630271, 144431404256 = 108768257, 222213502136 = 145083393, 255555555556 = 181398527, 300000000016 = 181398529, 333342053446 = 217713663, 411124151316 = 254028799, 444431404256 = 290166785, 522213502126 = 326481920, 522213502136 = 326481921, 555555555556 = 362797055, 1033342053436 = 399112191, 1522213502126 = 689278976, 1522213502136 = 689278977, 2111124151316 = 798224383

7

6, 667 = 48, 6667 = 342, 66667 = 2400, 666667 = 16806, 6666667 = 117648, 66666667 = 823542, 666666667 = 5764800, 6666666667 = 40353606, 66666666667 = 282475248

8

3, 5, 7, 378 = 31, 418 = 33, 778 = 63, 3778 = 255, 4018 = 257, 7778 = 511, 37778 = 2048, 40018 = 2049, 77778 = 4095, 377778 = 16383, 400018 = 16385, 777778 = 32767, 3777778 = 131071, 4000018 = 131073, 7777778 = 262143, 37777778 = 1048575, 40000018 = 1048577, 77777778 = 2097151, 377777778 = 8388607, 400000018 = 8388609, 777777778 = 16777215, 3777777778 = 67108863, 4000000018 = 67108865, 7777777778 = 134217727, 37777777778 = 536870911, 40000000018 = 536870913

9

8, 889 = 80, 8889 = 728, 88889 = 6560, 888889 = 59048, 8888889 = 531440, 88888889 = 4782968, 888888889 = 43046720, 8888888889 = 387420488

10

4, 5, 6, 9, 24, 25, 49, 51, 75, 76, 99, 125, 249, 251, 375, 376, 499, 501, 624, 625, 749, 751, 875, 999, 1249, 3751, 4375, 4999, 5001, 5625, 6249, 8751, 9375, 9376, 9999, 18751, 31249, 40625, 49999, 50001, 59375, 68751, 81249, 90624, 90625, 99999, 109375, 109376, 218751, 281249, 390625, 499999, 500001, 609375, 718751, 781249, 890624, 890625, 999999, 2109375, 2890624, 2890625, 4218751, 4999999, 5000001, 5781249, 7109375, 7109376, 7890625, 9218751, 9999999, 12890624, 12890625, 24218751, 25781249, 37109375, 49999999, 50000001, 62890625, 74218751, 75781249, 87109375, 87109376, 99999999, 212890624, 212890625, 287109375, 425781249, 499999999, 500000001, 574218751, 712890625, 787109375, 787109376, 925781249, 999999999

11

A11 = 10, AA11 = 120, AAA11 = 1330, AAAA11 = 14640, AAAAA11 = 161050, AAAAAA11 = 1771560, AAAAAAA11 = 19487170, AAAAAAAA11 = 214358880

12

3, 4, 5, 7, 8, 9, B12 = 11, 1512 = 17, 4712 = 55, 5312 = 63, 5412 = 64, 5B12 = 71, 5D12 = 73, 6812 = 80, 6912 = 81, 7512 = 89, A712 = 127, B312 = 135, BB12 = 143, 11512 = 161, 25312 = 351, 36812 = 512, 36912 = 513, 4A712 = 703, 5BB12 = 863, 60112 = 865, 71512 = 1025, 85312 = 1215, 85412 = 1216, 96912 = 1377, AA712 = 1567, BBB12 = 1727, 14A712 = 2431, 236912 = 3969, 385312 = 6399, 385412 = 6400, 471512 = 7937, 5BBB12 = 10367, 600112 = 10369, 74A712 = 12799, 836812 = 14336, 836912 = 14337, 985312 = 16767, A71512 = 18305, BBBB12 = 20735, 1471512 = 28673, 474A712 = 95743, 5385312 = 110079, 5BBBB12 = 124415, 6000112 = 124417, 6836912 = 138753, 7471512 = 153089, A74A712 = 220159, B385312 = 234495, B385412 = 234496, BBBBB12 = 248831, 1B385312 = 483327, 1B385412 = 483328, 21471512 = 526337, 3A74A712 = 966655, 40836912 = 1009665, 5BBBBB12 = 1492991, 60000112 = 1492993, 7B385412 = 1976319, 81471512 = 2019329, 9A74A712 = 2459647, A0836812 = 2502656, A0836912 = 2502657, BBBBBB12 = 2985983, 581471512 = 16949249, 5A0836812 = 17432576, 5A0836912 = 17432577, 5BBBBBB12 = 17915903, 600000112 = 17915905, 61B385312 = 18399231, 61B385412 = 18399232, 63A74A712 = 18882559, B81471512 = 34865153, BA0836912 = 35348481, BBBBBBB12 = 35831807, 503A74A712 = 180125695, 561B385312 = 197558271, 5BBBBBBB12 = 214990847, 6000000112 = 214990849, 65A0836912 = 232423425, 6B81471512 = 249856001, B03A74A712 = 395116543, B61B385312 = 412549119, B61B385412 = 412549120, BBBBBBBB12 = 429981695, 1B61B385312 = 842530815, 1B61B385412 = 842530816, 20B81471512 = 894828545

13

C13 = 12, CC13 = 168, CCC13 = 2196, CCCC13 = 28560, CCCCC13 = 371292, CCCCCC13 = 4826808, CCCCCCC13 = 62748516, CCCCCCCC13 = 815730720

14

6, 7, 8, D14 = 13, 3614 = 48, 3714 = 49, 6D14 = 97, 6F14 = 99, A714 = 147, A814 = 148, DD14 = 195, 1A714 = 343, 1A814 = 344, 36D14 = 685, 37114 = 687, 53714 = 1029, 6DD14 = 1371, 70114 = 1373, 8A714 = 1715, A6D14 = 2057, A7114 = 2059, C3614 = 2400, C3714 = 2401, DDD14 = 2743, 1A6D14 = 4801, 537114 = 14407, 61A714 = 16807, 6DDD14 = 19207, 700114 = 19209, 7C3714 = 21609, 8A6D14 = 24009, C37114 = 33615, D1A714 = 36015, D1A814 = 36016, DDDD14 = 38415, 30C3714 = 117649, 3D1A714 = 151263, 3D1A814 = 151264, 61A6D14 = 235297, 6DDDD14 = 268911, 7000114 = 268913, 7C37114 = 302527, A0C3614 = 386560, A0C3714 = 386561, AD1A714 = 420175, D1A6D14 = 504209, DDDDD14 = 537823, 33D1A714 = 1764735, 33D1A814 = 1764736, 3A0C3714 = 2000033, 67C37114 = 3529471, 6DDDDD14 = 3764767, 70000114 = 3764769, 761A6D14 = 4000065, A3D1A714 = 5529503, AA0C3614 = 5764800, AA0C3714 = 5764801, D7C37114 = 7294239, DDDDDD14 = 7529535, 1761A6D14 = 11529601, 567C37114 = 41177151, 633D1A714 = 46941951, 633D1A814 = 46941952, 6DDDDDD14 = 52706751, 700000114 = 52706753, 7AA0C3614 = 58471552, 7AA0C3714 = 58471553, 8761A6D14 = 64236353, C67C37114 = 93883903, D33D1A714 = 99648703, DDDDDDD14 = 105413503, 3633D1A714 = 363182463, 37AA0C3614 = 374712064, 37AA0C3714 = 374712065, 6C67C37114 = 726364927, 6DDDDDD14 = 737894527, 700000114 = 737894529, 71761A6D14 = 749424129

15

4, 5, 6, 9, A15 = 10, B15 = 11, E15 = 14, 1B15 = 26, 6915 = 99, 6A15 = 100, 8515 = 125, 8615 = 126, D415 = 199, EE15 = 224, 46915 = 999, 46A15 = 1000, 61B15 = 1376, 8D415 = 1999, A8515 = 2375, A8615 = 2376, EEE15 = 3374, 146915 = 4374, 146A15 = 4375, 28D415 = 8749, C61B15 = 41876, DA8515 = 46250, DA8615 = 46251, EEEE15 = 50624, 3146915 = 156249, 3146A15 = 156250, 628D415 = 312499, 8C61B15 = 446876, BDA8515 = 603125, BDA8615 = 603126, EEEEE15 = 759374, 4BDA8515 = 3640625, 4BDA8615 = 3640626, 5628D415 = 4109374, 98C61B15 = 7281251, A3146915 = 7749999, A3146A15 = 7750000, EEEEEE15 = 11390624, 1A3146915 = 19140624, 1A3146A15 = 19140625, 35628D415 = 38281249, B98C61B15 = 132578126, D4BDA8515 = 151718750, D4BDA8615 = 151718751, EEEEEEE15 = 170859374, 4D4BDA8515 = 835156250, 4D4BDA8615 = 835156251, 535628D415 = 892578124

16

7, 9, F16 = 15, 7F16 = 127, 8116 = 129, FF16 = 255, 7FF16 = 2047, 80116 = 2049, FFF16 = 4096, 7FFF16 = 32767, 800116 = 32769, FFFF16 = 65535, 7FFFF16 = 524287, 8000116 = 524289, FFFFF16 = 1048575, 7FFFFF16 = 8388607, 80000116 = 8388609, FFFFFF16 = 16777215, 7FFFFFF16 = 134217727, 800000116 = 134217729, FFFFFFF16 = 268435455

17

G17 = 16, GG17 = 288, GGG17 = 4912, GGGG17 = 83520, GGGGG17 = 1419856, GGGGGG17 = 24137568, GGGGGGG17 = 410338672

18

8, 9, A18 = 10, H18 = 17, 4818 = 80, 4918 = 81, 8H18 = 161, 9118 = 163, D918 = 243, DA18 = 244, HH18 = 323, 24818 = 728, 24918 = 729, 48H18 = 1457, 49118 = 1459, 6D918 = 2187, 8HH18 = 2915, 90118 = 2917, B4918 = 3645, D8H18 = 4373, D9118 = 4375, FD918 = 5103, FDA18 = 5104, HHH18 = 5831, 124818 = 6560, 124918 = 6561, 248H18 = 13121, 6D9118 = 39367, 7FD918 = 45927, 8HHH18 = 52487, 900118 = 52489, A24918 = 59049, B48H18 = 65609, FD9118 = 91855, GFD918 = 98419, GFDA18 = 98416, HHHH18 = 104975, 248H18 = 118097, 3GFD918 = 413343, 3GFDA18 = 413344, 5124918 = 531441, 7FD9118 = 826687, 8HHHH18 = 944783, 9000118 = 944785, A248H18 = 1062881, CGFD918 = 1358127, E124818 = 1476224, E124918 = 1476225, GFD9118 = 1771471, HHHHH18 = 1889567, 43GFD918 = 7971615, 4E124818 = 9034496, 4E124918 = 9034497, 87FD9118 = 15943231, 8HHHHH18 = 17006111, 90000118 = 17006113, 9A248H18 = 18068993, D3GFD918 = 24977727, D3GFDA18 = 24977728, DE124918 = 26040609, H7FD9118 = 32949343, HHHHHH18 = 34012223, 14E124918 = 43046721, 29A248H18 = 86093441, 687FD9118 = 220016575, 7D3GFD918 = 263063295, 7D3GFDA18 = 263063296, 8HHHHHH18 = 306110015, 900000118 = 306110017, A4E124818 = 349156736, A4E124918 = 349156737, B9A248H18 = 392203457, F87FD9118 = 526126591, GD3GFD918 = 569173311, HHHHHHH18 = 612220031

19

I19 = 18, II19 = 360, III19 = 6858, IIII19 = 130320, IIIII19 = 2476098, IIIIII19 = 47045880, IIIIIII19 = 893871738

20

4, 5, 9, B20 = 11, F20 = 15, G20 = 16, J20 = 19, 1520 = 25, 2920 = 49, 7B20 = 151, 8F20 = 175, 8G20 =176, 9J20 = 199, A120 = 201, B420 = 224, B520 = 225, C920 = 249, HB20 = 351, IF20 = 375, JJ20 = 399, 32920 = 1249, 38F20 = 1375, 6B420 = 2624, 6B520 = 2625, 6HB20 = 2751, 9JJ20 = 3999, A0120 = 4001, D2920 = 5249, D8F20 = 5375, D8G20 = 5376, GB520 = 6625, GHB20 = 6751, JJJ20 = 7999, 16B520 = 10625, 2D2920 = 21249, 76HB20 = 58751, 8D8F20 = 69375, 8D8G20 = 69376, 9JJJ20 = 79999, A00120 = 80001, B6B420 = 90624, B6B520 = 90625, CD2920 = 101249, H6HB20 = 138751, ID8F20 = 149375, JJJJ20 = 159999, 12D2920 = 181249, 8H6HB20 = 1418751, 98D8F20 = 1509375, 98D8G20 = 1509376, 9JJJJ20 = 1599999, A000120 = 1600001, AB6B420 = 1690624, AB6B520 = 1690625, B2D2920 = 1781249, IH6HB20 = 3018751, J8D8F20 = 3109375, JJJJJ20 = 3199999, 1AB6B420 = 4890624, 1AB6B520 = 4890625, 312D2920 = 9781249, 6IH6HB20 = 22218751, 898D8F20 = 27109375, 9JJJJJ20 = 31999999, A0000120 = 32000001, BAB6B520 = 36890625, D12D2920 = 41781249, GIH6HB20 = 54218751, I98D8F20 = 59109375, I98D8G20 = 59109376, JJJJJJ20 = 63999999, 21AB6B420 = 132890624, 21AB6B5420 = 132890625, 4312D2920 = 265781249, 5GIH6HB20 = 374218751, 7I98D8F20 = 507109375, 9JJJJJJ20 = 639999999, A00000120 = 640000001, C1AB6B520 = 772890625, E312D2920 = 905781249

 

Contattami

Potete contattarmi al seguente indirizzo bitman[at]bitman.name per suggerimenti o segnalazioni d'errori relativi a questo articolo.